ဆယ့်လေးမှတ်

2 ခုနှစ် ဧပြီလ 1917 ရက်နေ့တွင် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်သို့ သူ၏စစ်မိန့်ခွန်းတွင် သမ္မတ Woodrow Wilson က "ကမ္ဘာကြီးကို ဒီမိုကရေစီအတွက် ဘေးကင်းစေရန်" ဟူသော တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအားဖြင့် အမေရိကန်သည် စစ်ထဲဝင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ တစ်နှစ်နီးပါးကြာပြီးနောက်တွင်၊ 8 ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ 1918 ရက်နေ့တွင် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်သို့ မိန့်ခွန်း၌ အခိုင်အမာဖော်ပြခဲ့ပြီး ၎င်း၏ ဆယ့်လေးမှတ်ကို မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။

စစ်ပြီးခေတ်ကမ္ဘာကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးအတွက် လမ်းညွှန်ချက်များအဖြစ် ရေးဆွဲထားသော အဆိုပါအချက်များတွင် ပင်လယ်ပြင်လွတ်လပ်မှုနှင့် လွတ်လပ်စွာကုန်သွယ်မှုနှင့် အမျိုးသားရေးသဘောတရားများအပါအဝင် နိုင်ငံများ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ပတ်သက်၍ Wilson ၏ အယူအဆများ ပါဝင်သည်။ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းဥရောပအင်ပါယာတွေကို ဖျက်သိမ်းပြီး နိုင်ငံသစ်တွေ ထူထောင်ခြင်းအားဖြင့် ဒီအောင်မြင်မှုနဲ့အတူ၊ သို့သော် အရေးအကြီးဆုံးမှာ အချက် 14 မှာ “နိုင်ငံကြီးများနှင့် လူမျိုးငယ်များ တူညီသော နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်မှုနှင့် နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုကို အပြန်အလှန် အာမခံချက်ပေးမည့် “အထွေထွေအသင်းအဖွဲ့” ကို တောင်းဆိုသည့် အချက် 1918 ဖြစ်သည်။ XNUMX ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ပါရီသို့ Wilson ထွက်ခွာသွားသောအခါတွင် အမှတ်ဆယ့်လေးခုနှင့် သူ၏နိုင်ငံပေါင်းချုပ်အသင်း (နိုင်ငံများ၏အသင်းအပင်းဟုလူသိများသည်) ကို ငြိမ်းချမ်းရေးအခြေချနေထိုင်မှုများတွင် ပေါင်းထည့်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။

Versailles စာချုပ် (ဂျာမနီနှင့် အခြေချမှု) တွင် နိုင်ငံပေါင်းချုပ်အသင်းကြီး၏ ပါဝင်မှုအပေါ် သမ္မတ Wilson ၏ တောင်းဆိုမှုသည် အခြားအချက်များတွင် မဟာမိတ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် အပေးအယူလုပ်ရန် ဖိအားပေးခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဂျပန်သည် တရုတ်နိုင်ငံရှိ ယခင်ဂျာမနီနယ်မြေကို အုပ်စိုးခွင့်ရခဲ့ပြီး၊ အာရှနှင့် အာဖရိကတစ်ဝှမ်းရှိ နယ်ချဲ့အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် နေထိုင်သူများမှ သိမ်းယူထားသော ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်—ဥရောပတွင်သာ ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ Versailles စာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးပြီးနောက် Wilson သည် အမေရိကန်သို့ ပြန်လာပြီး အထက်လွှတ်တော်သို့ တင်ပြခဲ့သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံသားအများအပြားက အဆိုပါစာချုပ်ကို ထောက်ခံသော်လည်း သမ္မတသည် အထက်လွှတ်တော်တွင် ခုခံမှုများနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး နိုင်ငံပေါင်းချုပ်အသင်းကြီးသို့ ဝင်ရောက်ခြင်းသည် ဥရောပရေးရာများတွင် အမေရိကန်၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှုကို တွန်းအားပေးမည်ကို စိုးရိမ်သောကြောင့် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် ပြောကြားခဲ့သည်။ ရီပတ်ဘလီကန်တစ်ဒါဇင် သို့မဟုတ် ထို့ထက်မက “မသင့်မလျော်မညီ” ငြင်းဆိုသော်လည်း မက်ဆာချူးဆက်ပြည်နယ် Henry Cabot Lodge မှ ဦးဆောင်သော အခြားရီပတ်ဘလီကန်လွှတ်တော်အမတ်များက အမေရိကန်၏ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် စစ်ကြေညာခြင်းဆိုင်ရာ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ဆိုင်ရာ အခွင့်အာဏာကို ထိန်းသိမ်းမည့် ပြင်ဆင်ချက်များအား အခိုင်အမာတောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ ပါရီတွင် အပေးအယူလုပ်ပြီးနောက် Wilson သည် အိမ်တွင် အပေးအယူလုပ်ရန် ငြင်းဆန်ခဲ့ပြီး အထက်လွှတ်တော်အမတ်များ၏ မဲများကို လွှမ်းမိုးနိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ကာ ၎င်း၏ခံစားချက်များကို အမေရိကန်ပြည်သူများထံ ပေးပို့ခဲ့သည်။ ကံမကောင်းစွာပဲ၊ သမ္မတသည် ခရီးသွားနေစဉ် ပြင်းထန်သော လေဖြတ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။

အပေးအယူလုပ်ရန် နှစ်ဖက်စလုံးမှ ဆက်လက်ငြင်းဆိုမှုများနှင့်အတူ သမ္မတဦးဆောင်မှု ဆုံးရှုံးရခြင်းသည် ဗာဆိုင်းစာချုပ်ကို ဆီးနိတ်လွှတ်တော်မှ ပယ်ချခဲ့ပြီး နိုင်ငံပေါင်းချုပ်အသင်းကြီး ဖြစ်လာခဲ့သည်။ သို့သော် အမေရိကန်ပါဝင်မှု မရှိသော်လည်း၊ နိုင်ငံပေါင်းချုပ်အသင်းသည် ၁၉၂၀ နှင့် ၁၉၃၀ ခုနှစ်များအတွင်း ပဋိပက္ခများကို လျော့ပါးသက်သာစေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ အမြဲတမ်း မအောင်မြင်ဘဲ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကို အဆုံးစွန်ထိ တားဆီးနိုင်ခြင်း မရှိသော်လည်း အဖွဲ့ချုပ်သည် ယနေ့အထိ ရှိနေဆဲ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည့် ကုလသမဂ္ဂအတွက် အခြေခံအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။